#တရားမျှတမှုနည်းလာတဲ့ခေတ်သစ်တစ်ခုပေါ်ထွန်းလာနေပြီ

အရင်တုန်းက လူ့ယဉ်ကျေးမှုတွေဟာ လူသားဉာဏ်ရည်ပေါ်မှာ အခြေခံခဲ့ကြတယ်။

အခုတော့ ကျွန်‌တော်တို့ဟာ ဉာဏ်ရည်တု (AI) ပေါ် မှုတည်တဲ့ ခေတ်သစ်တစ်ခုကို ပြောင်းရွှေ့ နေပါပြီ။

ဒီအရာက စီးပွားရေး၊ အစိုးရနဲ့ လူ့အဖွဲ့အစည်း အားလုံးကို ပြောင်းလဲသွားမှာပါ။

အလုပ်အကိုင်သန်းချီပြီး အလိုအလျောက်စက်တွေနဲ့ အစားထိုးခံရမယ်။

စီးပွားရေးဖိစီးမှုကာလတွေမှာ အစိုးရအများအပြားက လူအဖွဲ့အစည်းငယ် တစ်ခုခုကို အပြစ်တင်ကြလိမ့်မယ်။

အဲဒါမှာများသောအားဖြင့် ရွှေ့ပြောင်းအလုပ်သမားတွေ၊ လူနည်းစုတွေနဲ့ နိုင်ငံခြားသားတွေကို အပြစ်တင်ကြလိမ့်မယ်။

သမိုင်းက ပြသနေတာက အကျပ်အတည်းကာလတွေမှာ နိုင်ငံရေးသမားတွေဟာ လူမျိုး၊ ဘာသာရေး (သို့) အမျိုးသားရေးကို အသုံးချပြီး လူတွေကို သူတို့ရဲ့အကျိုးအတွက် သွေးခွဲ အာရုံလွဲလေ့ရှိတယ်။

ပြီးတော့ ကြောက်ရွံ့မှုတွေ ပျံ့နှံ့လာတဲ့အခါမှာ ဥပဒေတွေက အားနည်းသူတွေကို ပိုပြီးအပြစ်ပေးလေ့ရှိတယ်။

ဒါကို ကျွန်‌တော်တို့ သမိုင်းမှာ မြင်ဖူးပြီးသားပါ။

စနစ်အဟောင်းတွေ ပျက်သုဉ်းသွားတဲ့အခါ လူတွေဟာ လွတ်လပ်မှုကို တောင်းဆိုကြတာမဟုတ်ဘူး — သူတို့က ထိန်းချုပ်မှုကို တောင်းခံကြတယ်။

ဒီနေ့ရဲ့ဖရိုဖရဲဖြစ်မှုတွေ — AI နည်းပညာအပြောင်းအလဲကနေ ရာသီဥတုပြောင်းလဲမှု၊ ကြွေးမြီအကျပ်အတည်းတွေကနေ ကမ္ဘာ့ပဋိပက္ခတွေအထိ — အရှိန်မြင့်လာနေပါပြီ။

အတိတ်ကလိုပဲ၊ အာဏာရှင်ဆန်တဲ့ခေါင်းဆောင်တွေ ပေါ်ထွန်းလာပြီး တည်ငြိမ်မှုကို ကတိပေးကြမယ်။ ဒါပေမယ့် အများအားဖြင့် အာဏာရှင်တွေက တရားမျှတမှုနဲ့ ညီမျှမှုကို ပေးဆပ်ခိုင်းကြမယ်။

ဒါတွေက ကျွန်‌တော်တို့အတွက် ဘာလိုဆိုင်တာလဲ?

အသိုင်းအဝိုင်းတွေ၊ ကုမ္ပဏီတွေနဲ့ နိုင်ငံတွေအများအပြားဟာ ဒီလိုအချိန်မှာ မညီညွတ်ဘဲ ရှင်သန်နိုင်မှာမဟုတ်ဘူး။

စည်းလုံးပြီး သင်ယူကာ ဉာဏ်ရည်နဲ့ လုပ်ဆောင်တဲ့ အသိုင်းအဝိုင်းတွေကတော့ ရှင်သန်ရုံသာမက အများကြီးတိုးတတ် နိုင်ပါတယ်။

စည်းလုံးမှုဟာ ရွေးချယ်စရာမဟုတ်တော့ဘူး — ဒါက အသက်ရှင်ရပ်တည်ရေးပါ။

လေးစားမှု၊ အသိပညာဖလှယ်မှုနဲ့ ရဲရင့်တဲ့လုပ်ငန်းစဥ်တွေကို အခြေခံတဲ့ ယဉ်ကျေးမှုတစ်ခုကို တည်ဆောက်ကြရအောင်။

သူတို့ရဲ့အခွင့်အရေး၊ စနစ်နဲ့ ကမ္ဘာ့အခြေအနေတွေကို နားလည်တဲ့ မျိုးဆက်သစ်တစ်ခုကို ပျိုးထောင်ကြရအောင်။

ကြိုးစားအလုပ်လုပ်ရုံနဲ့ မလုံလောက်တော့ဘူး။

ကျွန်‌တော်တို့ဟာ ဉာဏ်ရည်နဲ့အလုပ်လုပ်ဖို့၊ အတူတူလုပ်ဖို့နဲ့ ပြောင်းလဲမှုကို နားလည်ဖို့လည်း လိုအပ်တယ်။

ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် မေးကြည့်ပါ၊

၁) နောက် ၅ နှစ်အတွင်းမှာ AI က ကိုယ့်အလုပ်ကို ဘယ်လိုသက်ရောက်မှုရှိမလဲဆိုတာ နားလည်ပါသလား?

၂) စင်ကာပူရဲ့ အလုပ်သမားနဲ့ ရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်မှုဆိုင်ရာ မူဝါဒတွေကို သိပါသလား?

၃) မတရားဆက်ဆံမှုခံရတဲ့အခါ ကိုယ့်ကိုယ်ကိုယ် ဘယ်လိုကာကွယ်ရမယ်ဆိုတာ သိပါသလား?

၄) ကိုယ်ဟာ ကိုယ့်အသိုင်းအဝိုင်းကို မြှင့်တင်ပေးနေသလား?

၅) ကိုယ့်အသိုင်းအဝိုင်းကို နှိမ့်ချနေသလား?

လက်တွေ့ဥပမာတွေ — အသိပညာရှိခြင်းရဲ့ အရေးပါမှု

ကျွန်တော်ကိုယ်တိုင်က စင်ကာပူရဲ့ ဥပဒေတွေနဲ့ စနစ်တွေကို နားလည်အောင် အချိန်ယူလေ့လာခဲ့တဲ့အတွက်၊ ကျွန်တော်ကိုယ်တိုင်၊ ကျွန်တော့်မိသားစုနဲ့ လုပ်ကိုင်ခဲ့တဲ့ အဖွဲ့အစည်းတွေကို ကာကွယ်နိုင်ခဲ့တယ်။

၁) တစ်ခါက ကျွန်တော့်ဆွေမျိုး အိမ်နီးချင်းအိမ်က ကျွန်တော့်ဆွေမျိုးကို အငြင်းပွားမှုကာ ထပ်ခါထပ်ခါ အနှောင့်အယှက်ပေးနေတယ်။ ကျွန်တော်ဝင်ပါတော့ သူတို့ရဲ့ တူက ရဲအရာရှိဖြစ်နေတယ်လို ပြောတယ်။ ကျွန်တော်က တရာဥပဒေနာလည်တာကြောင့် ရဲတိုင်ကြားမှုနှစ်ခု တခါတည်းလုပ်လိုက်တယ်။ ရာထူးကို အလွဲသုံးစားလုပ်မှု၊ အနှောင့်အယှက်ပေးမှု တို့ဖြစ်တယ်။ အနှောင့်အယှက်ပေးမှုတွေက ချက်ချင်းရပ်သွားတယ်။ စင်ကာပူမှာ ဒီလိုရာထူးကို မလိုတဲ့နေရာမှာ အလွဲသုံးစားလုပ်တာဟာ ပြင်းထန်တဲ့ပြစ်မှုတစ်ခုပါ။

၂) ကျွန်တော့်ကားကို နောက်ကနေ ဝင်တိုက်တဲ့သူကို ရှေနေစာပို့ပြီး ကားအတွက်ရော ကိုယ်ရေးကိုယ်တာပျက်စီးမှုအတွက်ပါ လုံလောက်တဲ့လျော်ကြေးငွေကို တောင်းပြီး ရရှိခဲ့တယ်။

၃) ဒေသခံတက္ကသိုလ်တစ်ခုက ကျွန်တော့်ယခင်ကုမ္ပဏီကို ကတိပေးထားတဲ့အရာကို မလုပ်ဆောင်တဲ့အခါ တရားဝင်အစည်းအဝေးတစ်ခုမှာ သူတို့ရဲ့တာဝန်ယူမှုကို ဥပဒေနည်းလမ်းတကျ လုပ်ဆောင်တော့မယ်လို့ ပြောလိုက်တယ်။ အဲဒီအစည်းအဝေးမှာပဲ အဲ့ဒီတက္ကသိုလ်က ကျွန်တော့်ယခင်ကုမ္ပဏီလိုအပ်ချက်ကို ကျေနပ်အောင် လုပ်ဆောင်ပေးဖို့ သဘောတူခဲ့တယ်။

အသိပညာဟာ စွမ်းအားသာမက — ကာကွယ်မှုလည်းဖြစ်တယ်။

တောက်ပတဲ့အနာဂတ်က အခက်အခဲတွေပြီးရင် ရောက်လာနိုင်ပါတယ်။

ဒါပေမယ့် လူအသိုင်းအဝိုင်းအားလုံး ဒီအနာဂတ်ဆီ ရောက်မသွားကြဘူး။

ဒါကြောင့် ကျွန်တော်တို့ မေးခွန်းထုတ်ဖို့လိုတယ်။

ကျွန်တော်တို့ရဲ့အသိုင်းအဝိုင်းဟာ ရှင်ကျန်သူတွေထဲမှာ ပါဝင်မှာလား — (သို့) ပျက်စီးသွားသူတွေထဲမှာ ပါဝင်မှာလား?

အဖြေက ကျွန်တော်တို့ အခု ဘာလုပ်ဖို့ ရွေးချယ်လိုက်သလဲဆိုတာပေါ် မူတည်နေပါတယ်။

၁) သတင်းတွေအကြောင်း ဆွေးနွေးကြမယ်။

၂) ဥပဒေတွေနဲ့ မူဝါဒတွေအကြောင်း ဖတ်ကြမယ်။

၃) AI က ကမ္ဘာကြီးကို ဘယ်လိုပြောင်းလဲနေတယ်ဆိုတာ လေ့လာကြမယ်။

၄) အသုံးဝင်တဲ့အချက်အလက်တွေကို မျှဝေကြမယ်။

၅) အချင်းချင်း ပံ့ပိုးကြမယ်။

၆) ယုံကြည်မှုတွေ တည်ဆောက်ကြမယ်။

၇) ညီညွတ်မှုကို တည်ဆောက်ကြမယ်။

အနာဂတ် အခက်အခဲတွေက ကျွန်တော်တို့ကို အဆင်သင့်ဖြစ်တာကို မစောင့်ပါဘူး။

သတိရှိပြီး ညီညွတ်ကာ အသင့်ပြင်ဆင်ထားတဲ့ အသိုင်းအဝိုင်းတွေက အနာဂတ်မှာ အများကြီးတိုးတတ်လာပါလိမ့်မယ်။

ကျွန်တော်တို့အသိုင်းအဝိုင်းကို ဒီလိုမျိုး ဖြစ်စေချင်တယ်။

အတူတူ အနာဂတ်အတွက် အသင့်ပြင်ဆင်ထားကြမယ်။

PhotoCredit (BBC Online, Sky News)